Në Neptun u vunë re luhatje drastike të temperaturës

Neptuni është planeti i tetë larg nga dielli ynë. Larg dritës dhe nxehtësisë së diellit, është një botë jashtëzakonisht e ftohtë, me një temperaturë mesatare prej -220 gradë Celsius. Por javën e kaluar (11 Prill, 2022), një ekip ndërkombëtar astronomësh thanë se kishin matur një rënie befasuese të temperaturës në atmosferën e Neptunit, e ndjekur nga një ngrohje dramatike në polin jugor të planetit. Ata janë të hutuar dhe thanë se këto gjetje ishin të papritura.

Studiuesit përdorën Teleskopin Shumë të Madh të Observatorit Jugor Evropian dhe disa teleskopë të tjerë, si në Tokë ashtu edhe në hapësirë, për të bërë zbulimin e tyre. Ata publikuan rezultatet e rishikuara nga kolegët në “The Planetary Science Journal” më 11 Prill (qasje e hapur).

Ndryshime të papritura në temperaturat e Neptunit

Ndryshimet e temperaturës ishin befasuese dhe të papritura, siç tha Michael Roman, autori kryesor në Universitetin e Leicester, MB.

Ky ndryshim ishte i papritur. Meqenëse ne kemi vëzhguar Neptunin gjatë verës së tij të hershme jugore, ne prisnim që temperaturat të rriteshin ngadalë, jo më të ftohta.

Studiuesit e bënë zbulimin pasi ekzaminuan rreth 100 imazhe termike infra të kuqe të Neptunit. Imazhet janë bërë gjatë një periudhe 17-vjeçare. Ata zbuluan diçka mjaft të pazakontë: edhe pse vera jugore po fillonte në planet, pjesa më e madhe e planetit ishte ftohur gradualisht gjatë dy dekadave të fundit. Në përgjithësi, temperatura mesatare globale e Neptunit ra me 26 gradë Celsius midis 2003 dhe 2018. Pse?

Më pas, gjatë dy viteve të fundit të vëzhgimeve, temperaturat në polin jugor të Neptunit u ngrohën në mënyrë dramatike. Në fakt, ato u rritën me shpejtësi me 29 gradë Celsius midis 2018 dhe 2020.

Neptuni ka një vorbull polare relativisht të ngrohtë në atmosferën e tij mbi polin e tij jugor. Megjithatë, shkencëtarët nuk e kishin vërejtur kurrë këtë lloj ngrohjeje të shpejtë deri më tani. Siç theksoi Glenn Orton, një shkencëtar i lartë kërkimor në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s (JPL).

Të dhënat tona mbulojnë më pak se gjysmën e një sezoni të Neptunit, kështu që askush nuk priste të shihte ndryshime të mëdha dhe të shpejta.

Një botë e ftohtë dhe e largët

Prej 4.5 miliardë km nga dielli, Neptuni është çuditërisht një vend shumë i ftohtë gjatë gjithë kohës. Edhe me ndryshime, temperatura mesatare është ende -220 gradë Celsius.

Ashtu si Toka, stinët ndryshojnë në Neptun, vetëm shumë më ngadalë, një stinë zgjat rreth 40 vjet, dhe një vit Neptuni korrespondon me 165 vjet Tokë. Stina e verës në hemisferën jugore të Neptunit filloi në vitin 2005.

Anija kozmike Voyager 2 e NASA-s fluturoi pranë Neptunit dhe hënave të tij më 25 gusht 1989. Është ende e vetmja anije kozmike deri më tani që ka vizituar këto botë të largët.

Përfundimi: Astronomët nuk janë ende në gjendje të japin një shpjegim të saktë për luhatjen befasuese të temperaturës. Shkaqet e mundshme përfshijnë ndryshimet kimike në stratosferën e Neptunit dhe ciklet e njollave diellore, pasi rrezet ultravjollcë të diellit shpërbëjnë molekulat e metanit në startosferë dhe mund të përfshihen në ngjarje të rastësishme të motit ose ndoshta cikli diellor i diellit.

Vetëm vëzhgimet e mëtejshme do të ndihmojnë për të përcaktuar shkakun ose shkaqet e luhatjeve të temperaturës. Në veçanti, teleskopi jashtëzakonisht i madh i ESO-s (ELT) mund të vëzhgojë ndryshime të tilla të temperaturës në detaje më të mëdha dhe teleskopi hapësinor James Webb do të hartojë përbërjen kimike dhe temperaturën e atmosferës më saktë se kurrë më parë. Dhe rezultatet e deritanishme tregojnë për një sistem atmosferik shumë më kompleks dhe ndryshime me kalimin e kohës. /MeteoKosova/